Inzet van zorgtechnologie draagt bij aan kwaliteit van leven

“We hadden al heel veel trajecten doorlopen met deze cliënte”, vertelt Sanne. “Ze liet vaak zeer complex en ernstig zelfbeschadigend gedrag zien. Het enige wat dan helpt, is haar fixeren. Maar dat is heel ingrijpend, voor zowel de cliënte als de begeleiders. Moeilijk was dat we het niet zagen aankomen. Het leek haar te overkomen, en daardoor overkwam het ons als begeleiders ook.” De cliënte is een jonge vrouw van 17 met een sociaal-emotionele ontwikkeling van 6 tot 18 maanden. “We hadden gewoon meer handvatten nodig. We wilden weten waar de spanning vandaan kwam en wat we konden doen om het te voorkomen.”

Een van haar weinige manieren van communiceren
Het vertrouwen van het team had ook effect op de cliënte. Sanne: “Wij begrijpen haar beter. Daardoor voelt zij zich veiliger en dat zien we terug. Ze kan dingen op een rustigere manier aangeven, zonder in frustratie en zelfbeschadigend gedrag te vervallen. Dat gedrag was gewoon een van haar weinige manieren van communiceren.” In die manier van communiceren deed Sanne nog een belangrijke ontdekking. “Ook dankzij de HUME. Want gek genoeg kwam het voor dat de cliënte zelfbeschadigend gedrag liet zien terwijl de HUME groen of oranje bleef.” Sanne besloot daarom beeldmateriaal te maken en de gedragskundige erbij te halen. Zo deden ze een interessante ontdekking. “De cliënte was gewend dat we meteen kwamen aansnellen als ze met haar hoofd op de grond lag te bonken. Op het beeldmateriaal zagen we dat ze dat niet altijd even heftig deed, maar juist heel gecontroleerd. Dan stopte ze op een centimeter van de vloer of ze hield haar hand tussen haar hoofd en de vloer. Dat de HUME niet rood werd, klopte dus. Ze wilde ons gewoon wat duidelijk maken.”

Het kleine kijken
Het is een voorbeeld van wat Sanne ‘het kleine kijken’ noemt. “Dat is heel belangrijk bij cliënten met complex gedrag. Bij deze cliënte heeft de HUME daar erg bij geholpen. En Mentech zelf ook trouwens. Zij zagen dat ze tussen 15 en 16 uur ’s middags structureel veel spanning had. Spanning die wij niet opmerkten, omdat de uitbarsting vaak later kwam. Toen bedachten we dat tussen 15 en 16 uur de andere bewoners van de woongroep terugkomen van de dagbesteding. Dat gaf de cliënte veel prikkels. Heel logisch natuurlijk, maar wij waren er niet opgekomen. Sindsdien gaan we tussen 15 en 16 uur met haar naar buiten of muziek luisteren en geeft de HUME geen spanning meer aan.”

Hoe lang laat je een baby’tje alleen?
De interventie met de HUME leidde tot duidelijke afspraken binnen het team. “Deze cliënte heeft het nodig om regelmatig gezien en gehoord te worden”, zegt Sanne. “Daarom maken we nu elke 10 minuten even contact met haar. De gedragskundige verwoordde het heel mooi: ‘hoe lang laat je een baby’tje alleen?’ Dat weten we natuurlijk wel, maar het blijft toch soms lastig als dat baby’tje eruit ziet als een meisje van 17.” En dat gaat goed. Zo goed dat het team zich nu ook weer kan richten op de ontwikkeling van de cliënte. “Ze laat een hele mooie groei zien. Ze kan meer activiteiten aan. We doen weer motorische spelletjes en puzzels met haar. Dat lukte eerder niet door al die spanning. En met de HUME houden we in de gaten of ze de activiteiten leuk vindt en of ze het aankan.”

Meer mogelijkheden om iets duidelijk te maken
Natuurlijk zijn er nog dagen dat de HUME continu oranje of rood is, aldus Sanne. “Iedereen heeft weleens een mindere dag. Maar anders dan hiervoor leidt dat niet automatisch tot zelfbeschadigend gedrag. Het is echt ongelooflijk wat we in een jaar hebben bereikt. Je ziet dat de cliënte voelt dat ze meer mogelijkheden heeft om iets duidelijk te maken en dat wij er voor haar zijn. Als ze een liedje niet leuk vindt bijvoorbeeld, komt ze je halen en neemt ze je mee naar de cd-speler. Het kringetje van begeleiders bij wie ze zich veilig voelt is ook uitgebreid. Hiervoor vroeg ze maar een paar begeleiders om haar een kus op het voorhoofd te geven. Nu hoor ik van steeds meer collega’s dat ze een kus heeft gevraagd.” Zo heeft Sanne nog veel meer voorbeelden. “Het gaat echt veel beter met haar. Maar daarin schuilt ook een gevaar, namelijk dat we een beetje gaan loslaten. Dat kan dus niet. In de metingen van de HUME zie ik het direct terug als we verslappen. Maar ook dat is fijn, want dat helpt in de onderbouwing naar mijn collega’s.”

Jasper van Bijsterveldt, adviseur wet- en regelgeving en projectleider HUME bij Prisma:

“Je moet deze cliënte kunnen lezen zoals een moeder een baby”

“We hebben de periode vóór de HUME vergeleken met de periode mét de HUME. Het verschil is enorm. De cliënte heeft 37% minder spanning. Ze laat ook veel minder zelfbeschadigend gedrag zien. En ze wordt veel minder vaak gefixeerd. Vroeger gebeurde dat bijna dagelijks, met 4 begeleiders. Nu is dat een derde minder, en dan met 1 begeleider en veel minder lang.”

“Ik denk dat er bij Prisma meer cliënten zijn bij wie we de HUME kunnen inzetten. Aan mij de taak om dat weloverwogen te doen. Ik wil voorkomen dat we er niet uithalen wat erin zit. Want dan raken medewerkers gedemotiveerd en verdwijnt een innovatie op de plank. De HUME vraagt wel inzet van de medewerkers. In dit voorbeeld was het team zoekende, ze hadden de juiste mindset en waren gemotiveerd om een e-healthtoepassing in te zetten. Dat heb je echt nodig.”

“We kijken nu of we de HUME ook kunnen inzetten bij 2 andere cliënten op de locatie van Sanne. En we werken aan een businesscase, om de kosten-batenverhouding inzichtelijk te maken. Waarbij baten natuurlijk ook kwaliteit van leven zijn. Ik ben bijvoorbeeld heel benieuwd naar het effect van de HUME bij cliënten die internaliserend gedrag vertonen. In het voorbeeld van deze cliënte is de inzet van de HUME denk ik blijvend. Bij deze complexe doelgroep weet je nooit precies wat er in een cliënt omgaat. Je moet deze cliënte kunnen lezen zoals een moeder een baby. Dan is het fijn dat er technologie is die de medewerkers daarbij ondersteunt.”

Eric Riegen, commercieel directeur bij Mentech Innovation:

“Technologie kan de zorg warmer maken”

“De zorg heeft last van het ‘houthakkerssyndroom’: je moet de bijl slijpen, maar je hebt geen tijd omdat er nog zoveel hout moet worden gehakt. Dan is het fijn dat mensen zoals Sanne en Jasper zich hardmaken voor een innovatie als de HUME. Want de HUME kan het bewustzijn van een team aanwakkeren. Waarom begeleiden we deze cliënte op deze manier? Het team van Sanne is daarover gaan nadenken en gaan observeren. Vanuit de hypothese dat het controleverlies van de cliënte minder zou worden als de begeleiders meer contact met haar maken, spraken ze een eenduidige werkwijze af. Er is nu elke 10 minuten even contact. Dat is intensief. Maar ook daarover zijn goede afspraken gemaakt: als het de een-op-eenbegeleider even te veel wordt, springt een ander in. Dit team heeft zichzelf opnieuw uitgevonden.”

“De HUME is een waarneming, geen mening. Dat is fijn. De HUME is neutraal. De HUME legt een aantal feiten neer, waar een team vervolgens mee aan de slag kan. Denk aan de observatie dat de cliënte altijd tussen 15 en 16 uur een verhoogd stressniveau liet zien. Samen bedachten ze dat de rest van de groep dan terugkomt van de dagbesteding. Nu zorgen ze dat ze dan buiten zijn met deze cliënte.”

“Niet alleen de cliënte ervaart meer rust en vrijheid, ook het team. De cliënte heeft meer regie en autonomie gekregen. Ze mag aangeven dat ze niet de roze deken wil, maar de groene. Daar krijgt ze nu de tijd voor. En de begeleiders vertellen elkaar wat wel en niet werkt. Ik vind dit een prachtig voorbeeld van hoe technologie ondersteunend kan zijn aan warme zorg. Warme zorg wordt verleend door mensen en technologie kan het warmer maken. Dat is ook hoe wij ernaar kijken. Voor ons is de inzet van de HUME op geen enkele manier een technologisch proces. Wij zijn betrokken bij elke cliënt die de HUME gebruikt. Zodat de cliënt, zijn of haar naasten en het werkwelzijn van de medewerkers er beter van worden.”

Kiyomid van der Veer, senior adviseur leren en veranderen bij Vilans en de Innovatie-impuls Gehandicaptenzorg:“De betrokkenheid van Mentech is heel belangrijk”

“Vanuit het project de Innovatie-impuls Gehandicaptenzorg van het ministerie van VWS kijken we vooral hoe een organisatie zorgtechnologie toekomstbestendig kan inzetten. Zodat het geen los project blijft, maar onderdeel wordt van de organisatie. Ook kijken we hoe een organisatie afspraken met leveranciers kan maken. Zo kwam ik in aanraking met Sanne en haar team en de HUME. En ondersteunen we Jasper in de aanpak voor het schrijven van een businesscase voor Prisma.”

“Mentech begeleidt de inzet van de HUME goed. Ze hebben implementatieadviseurs die de schakel vormen tussen de technische mensen en de zorg. Dat is ook wel nodig. Want het is best ingewikkeld om de data goed te interpreteren. Begeleiders zijn dat niet gewend. In het begin was Mentech bijvoorbeeld niet aangesloten bij het teamoverleg, later wel. Toen zag je echt een nieuwe start, de teamleden begrepen de data beter. Die betrokkenheid is dus heel belangrijk. Tegelijkertijd leren de Mentech-adviseurs van de uitwerking van de HUME in de praktijk.”

“Zo leren we van elk traject en dat kunnen wij, Mentech en Prisma vervolgens gebruiken bij de verdere implementatie van de HUME. De Hume kan van toegevoegde waarde zijn bij complexe zorgvragen. Maar alleen als het team de durf heeft om reflectief te kijken naar het eigen handelen en de data mee te nemen als extra perspectief. Dat is echt een belangrijke voorwaarde. Het team van Sanne heeft dat ontzettend goed gedaan.”